THEMAKRANT DAT MAAKTE JE ZELF (editie 25, JULI 2025)

RUBRIEK VERDWENEN BEROEP

door Wim van Gorsel

In de jaren ’50, waarin de schaarste overheerste en de inkomens laag waren, kwamen – overgewaaid uit de Verenigde Staten – geleidelijk de doe-het-zelfzaakjes en ijzerwarenwinkeltjes op.

Iedere grotere Zeeuwse plaats had wel zo’n winkeltje waar je voor weinig geld een half onsje spijkers, een blik verf of een stukje triplex of hardboard kon kopen om op eigen houtje een klein keukenkastje in elkaar te zetten. Zo had je in Middelburg ijzerhandel Konraad en doe-het-zelfwinkel Efano, in Vlissingen De Gouden Nagel en in Souburg ijzerwinkel Maljers.

Voor de meeste mensen was doe-het-zelven in die jaren min of meer een noodzaak. De lonen waren bescheiden en nieuw kopen of grote reparaties uitbesteden aan een professional was voor de meesten gewoon te duur. Dus moest je zelf wel aan de slag met hamer, zaag en boor als er iets stuk of aan vervanging toe was. De kleine doe-het-zelf-zaken voorzagen in die behoefte.

Heer des huizes

De Middelburgse ijzerhandel Konraad was in de jaren ’50 gevestigd aan het Domburgs Schuitvlot. In een advertentie uit die tijd prijst hij voor ‘de heer des huizes’ alle gereedschappen en materialen aan die hij maar nodig kan hebben. ‘Van plastic knoopjes tot een fraaie boor, van de grootste zaag tot het kleinste spijkertje, van tuingereedschap tot naamplaatjes’ staat in de tekst te lezen.

Naast de klussers uit noodzaak waren er vanaf de jaren ’60 steeds meer mensen die van het klussen een hobby maakten. Vooral de elektrische boor – eventueel met allerlei hulpstukken – wordt beginjaren voor mannen een gewild verjaardags- of Sinterklaascadeau. In de Gouden Nagel in de Vlissingse Walstraat kon je zo’n boor al vanaf ruim vijftig gulden aanschaffen.

Hobbyist

Een doe-het zelfwinkel die zich steeds meer ging richten op de hobbyist was Efano aan de Sint Pieterstraat 56 te Middelburg. Efano opende zijn deuren in 1957. Eigenaar Van Oost verkocht vooral verf en allerlei soorten hard- en zachtboard, maar specialiseerde zich geleidelijk steeds meer op modelbouw en elektrische treinen.
De kleine doe-het-zelfzaken en hobbywinkeltjes zijn geleidelijk uit het straatbeeld verdwenen. Aan de rand van de steden en dorpen verschenen vanaf de jaren ’70 steeds meer grote bouwmarkten als Hubo, Gamma of Praxis, waar mensen met hun (inmiddels eigen) auto goedkoop hun spijkers, schroeven en andere doe-het-zelfmaterialen konden aanschaffen.

foto boven: Doe het zelf-winkel Efano, circa 1930. | Foto: A. van Oosten | bron: Wij zijn de Stad Middelburg

De winkel van de Gouden Nagel in de Walstraat in Vlissingen. Bron: Vlissingen History