THEMAKRANT WAT SCHAFT DE POT? (editie 26, OKTOBER 2025)

door Ali Pankow

Lekkerder dan een kropboterham met roomboter en oude brokkelkaas was als kind nauwelijks denkbaar.

Die heerlijke smaak kan ik nog steeds oproepen en staat symbool voor de oma naar wie ik ben vernoemd. Kropbrood herinner ik me als stevig, donderbruin brood met grote korrels.

Ali Pankow met haar oma. ! foto privéarchief Ali Pankow

Oma klemde het brood onder haar ferme boezem en sneed er dan met een scherp mes dikke plakken vanaf. Ik keek er gefascineerd naar. Eng om te zien, want dat mes kwam heel dichtbij. Gelukkig stopte oma altijd op tijd met snijden vlak voor haar schort. Noch kropbrood, noch roomboter en oude brokkelkaas kwamen thuis op tafel. Die lekkernijen behoorden exclusief tot de geneugten bij oma.

Biest

Net als de pap die zij maakte van biest. Natuurlijk wist ik als kleuter niet wat biest was, maar dat legde opa wel even uit: ,,Biest is de eerste melk die een koe geeft nadat ze een kalf heeft geworpen.” Dan wist ik dat, hoewel??

Wat ik wel wist was dat het lang duurde voor biest echt pap werd, want oma moest eindeloos lang roeren in die pan. Maar dan kreeg je ook iets heel bijzonders in een mooi schaaltje voorgezet.

Wat een verschil met hoe mijn vader doordeweeks zijn maaltijd besloot. Een toetje om van te gruwen, al werd ik zelf gelukkig nooit gedwongen het te proeven. De aanblik was al erg genoeg. Na de piepers, vlees en groente, schepte vader de overgebleven, inmiddels koud geworden aardappelen op zijn bord, prakte ze fijn, goot daar vervolgens een flinke scheut karnemelk overheen en at dat – een beetje smakkend – met zichtbaar genot op. Ik kan daar nog steeds niet zonder kippenvel aan terugdenken.

Dessert met zout

Het dessert was vroeger over het algemeen geen feest, want op zich smakelijke vla of yoghurt moest je wel eten direct vanuit het bord waar eerst de dagelijks prak uit was verorberd. Bij de laatste hap van het zoete toetje proefde je dan vaak nog wat zout van een restje jus. Zo ging dat, want zo uitgebreid was het dagelijks servies nou eenmaal niet.

foto boven: Wikimedia Commons