THEMAKRANT WAT SCHAFT DE POT? (editie 26, OKTOBER 2025)

door Peter de Jonge

Het was een feestmaal op Walcheren: vosse soppen. Volgens de Zeeuwse Encyclopedie werd die maaltijd in november genoten met gezin, naaste familie en goede buren.

Na de koffie kwam alles op tafel. Volgens de encyclopedie bestond het uit kruimige aardappelen, gekookte rapen, ongeschilde gekookte peren en een schaal met geweekt brood dat lang in heet varkensvet had gelegen. Verder een schaal met ‘afvalvlees’ van het varken.

Televisiekok Eric Rotte (1961-2021) noemt het in zijn Zeeuws Kookboek een traditionele najaarsschotel, die werd bereid na het slachten van het vetgemeste varken. Een van de deelnemers aan een leesbijeenkomst van Zeeuws Weerzien noteerde uit het hoofd op een velletje papier alle ingrediënten. Dat er genodigden kwamen, stond haar ook nog helder voor de geest.

Het klopt dat het minst populaire vlees van het varken werd gebruikt. Oren en poten, organen als nieren en lever, maar ook kopvlees, samen met raapjes en stoofpeertjes gekookt in gezouten water tot alles gaar was. Omdat peertjes heel lang moeten koken, was het moment dat de vork daar makkelijk inging het teken dat het gerecht gereed was. Een minuut of twintig daarvoor werden er aardappels aan toegevoegd.

‘Anders’

De naam bestaat uit twee delen. Vosse betekent verse en soppen komt van het schuim dat in de pan dreef en op sop leek. Eric Rotte heeft het op de traditionele manier bereid en hij vond het netjes gezegd ‘anders’. Daarom nam hij in het boek een variant op met procureurslappen als hoofdbestanddeel.

In het Kookboek van de N.C.B. uit 1938 staat een compleet hoofdstuk over de slacht. Vosse soppen was zó streekgebonden dat het niet voorkomt tussen oude gerechten als aspic, bloedworst, balkenbrij, hoofdkaas, preskop, tongenworst, nierbroodjes, gevulde varkenshiel met poot en gebakken hersenen.

foto: Het slachten van een varken leverde zoveel restproducten op dat deze voor een speciale maaltijd werden gebruikt: het vosse soppen. Slager W. van Male (met pet) is op deze foto uit 1952 aan het slachten bij de familie Dekker in de Cappelepolder in Zuidzande. |Foto: ZB/Beeldbank Zeeland. record nr. 42992