THEMAKRANT WAT SCHAFT DE POT? (editie 26, OKTOBER 2025)

door Rinus Willemsen

Bie ons op ’t durp was t’r een diepvrieskot. Ik spreken dan van eind de jaoren vuuftig. In de polders was t’r nog nie overa eletriek. In ’t durp wel. Allicht. Bie de mêêste mènsen waren d’r al een wasmechine en een koelkasse in ‘uus. Maor ’n diepvries, da was andere kost. ,,Bie ons is dao gêên plekke voo”, wier t’r dan gezeid. En dat was ook zô.

Om al die mènsen toch te gerieven besloot de gemêênteraod een diepvriesvoorziening te laoten bouwen. Midden in ’t durp. ’t Was ’n prachtig besluut en ’t ‘êêle durp kon zich daorin vinnen. En natuurlijk de mensen in de polder die nog gêên strôôm ‘aon. Noe was dat gemietter van stillezeren en bôônen in ’t zout leggen uut den tied. Nêê, nêê, Biervliet goeng mee den tied mee.

Zeventig vriezers wieren d’r deu de gemêênte gekocht. Als soldaoten in een rij stoengen ze opgesteld in ’t nieuwe diepvrieskot. Zeven rijen van tiene. En ze bloenken as van zilver.

Bie den openieng d’rvan stoengen de Plattelandsvrouwen op ’t pleintje te kieken ‘oe den burgemêêster den sleutel in de deure stak.

Anhoraokatte

Eêst ‘ield die natuurlijk een toespraokje. Ie sprak van welvaort en prees de vrouwen die druk op de ketel ‘aon gezet. En noe was ’t zôvèrre. De deure zwaoide open en je kan ’t gelôôven of nie: boven op de vuust van ’t dek verscheen op dat momènt ’n grieze anhorao-katte om te kieken wat er gaonde was. Of rook tie iets …?

De volgende daogen was ’t een drukte van belang op ’t pleintje bie ’t diepvrieskot. Bôônen, peetjes, èrtjes, kroten en ‘k weet nie wat, wier t’r in de genummerde diepvriezen gestoken. Ienkele grôôte gezinnen vulden soms we twee vrieskisten vol. Iederêên kreeg een sleutel van de deure en ook van z’n vriesbox.

In ’t naojaor gebeurende dat gelôôp ook weer, mao dan mee vlêês. Sommigste mènsen kochten een ‘alf vèrken voor in de diepvries. Ook van de boerderiejen kwam t’r noga wat vlêês. Nie allêêne van vèrkes en rindjes, maor ook van ‘oenders. Voo kapitaolen wier t’r in den diepvries gestoken. Jao, dat was ’n goeie zet gewist van de gemêênte. D’r stoengen zelfs mènsen op de wachtlieste om een diepvries te pakken te kriegen!

Peekluts

Ielke morgen rond schooltied was ’t op pleintje bie ’t vrieskot een drukte van belangk. ,,Jannao, gaon judder vandaoge ook bôônen eten?”  Ze schuddende ‘eur ‘ôôfd, ,,Nêê, nêê, peekluts.”

Op een kêêr kwam t’r een schoolmeisje aangestoven die nog vlug even om spekjes kwam, voo bie den andievie. ,,Mao Suusje”,  zei Jannao, die dao toevallig ook wee was,  ,,Suusje, andievie moe je eigenliek eten mee woste. Gao dao mao nao de slagter om een snaore woste. En zeg mao tegen je moeder dat ik dat gezeid ‘èn.”

Suusje stappende de slagerswienkel in en glunderend reej ze even laoter naor ‘uus. Mee de woste en de andievie.

En zô gebeurende dat bienao ielke morgen op ’t pleintje voo ’t diepvrieskot. ’t Was dao net een levendig kookboek.

Noe is ’t ‘r stille. Gêên geroenk van de vriezers mêêr en ook dien katte is al lange uut den tied.

foto: Rinus Willemsen