THEMAKRANT WAT SCHAFT DE POT? (editie 26, OKTOBER 2025)

door Mieke van der Jagt

Verjaardagseten: voor mijn zus altijd een feest want zij koos friet en mijn vader had altijd voor de hele winter aardappels opgeslagen in een droge regenbak. Voor mij viel het vies tegen, want ik wilde zo graag witlof met ham en kaas.

En tja, de hele bult waar de witlof in gezeten had, was op Koninginnedag al helemaal afgegraven. Witlof at je in de winter want er waren nog geen boeren die, in plaats van koeien, witlof in hun donkere schuren opkweekten.

Zo ging het met alles: je at de groenten van het seizoen. Pas toen mijn ouders ergens begin jaren zeventig een tweedehands diepvrieskist op de kop tikten, werd de keus wat ruimer. Tot die die tijd hingen er ’s winters in de schuur rode kolen en kroten, op zolder lagen appeltjes op kranten en in de moestuin werden nog prei, boerenkool en spruiten geoogst.

Sla met spekjes

Het seizoen bepaalde wat we te eten kregen. In de zomer aten we heel vaak ‘sla met spekjes’, want mijn vader had altijd wel een paar kroppen staan die dreigden in het zaad te schieten. En van boontjes uit de vriezer hadden we besloten dat die niet lekker smaakten dus die kwamen in de late zomer ook heel vaak op tafel.

Erwtjes en snijbonen konden dan weer wel in de vriezer dus hadden we uiterst gezellige middagen met het doppen van emmers erwtjes en iets minder gezellige vanwege de ruzie om wie aan het snijboonmolentje mocht draaien. Ik heb nog zo’n molen in de kelder liggen, maar ik graaf hem nooit meer op: zo’n cellofaanzak met snijbonen snij je in een keer met een mesje op.

Verse kapucijners

Je kunt dus bijna alles het hele jaar door kopen tegenwoordig: peultjes uit Kenia, witte asperges uit Peru midden in de winter. Toch zijn er wat dingen uitgestorven, kennelijk. Verse kapucijners bijvoorbeeld, van die blauwschokkers. Een jaar of tien geleden kon ik ze nog weleens op de markt kopen maar de marktkoopman is ermee opgehouden: te duur en na een poosje zien ze er slecht uit. Dan blijft hij met dure kapucijners zitten.

Wat ik ook mis zijn de grote, platte kroppen andijvie, een rotwerk om schoon te maken maar veel lekkerder dan die steile kroppen die je af en toe nog kunt kopen. En verder zul je het met gesneden andijvie moeten doen, net als de boerenkool die niet meer verkrijgbaar is in herkenbare blaren.

Wie een beetje nauw wil kijken, moet zeker niet in de supermarkt wezen. Daar nemen ze niet eens de moeite om de soort aardappelen op de verpakking te zetten. Met wat geluk kun je in het voorjaar zien of het nieuwe oogst is. Want ja: niks zo lekker als een nieuwe aardappel. Dat is ook wel weer een voordeel van deze tijd. Je kunt al in april om een zak Malta’s of Nicola’s uit Marokko. Vroeger moesten eerst de oude aardappels op. Dan pas ging mijn vader de tuin in met z’n riek om Lekkerlanders of Doré’s te oogsten.

foto: Eten uit de moestuin. Altijd vers. | Foto: De Rooi Pannen