door Albert Kort

Terwijl de meeste van mijn klasgenoten na de middelbare school de provincie verlieten om in Amsterdam of Utrecht te gaan studeren, zocht ik werk. Niet omdat ik een baantje nu zo leuk vond, maar ik zag er tegenop om naar de grote stad te verhuizen en daar mijn intrek te nemen in een studentenkamertje ergens in een grauwe buitenwijk.

Pasfoto van mij, toen ik naar de keuring in Breda moest. | foto privéarchief Albert Kort

Van het kantoorwerk in Goes had ik echter al snel genoeg. Bovendien hing het vervullen van de militaire dienstplicht als een zwaard van Damocles boven mijn hoofd. Vrijgesteld was ik niet, ik was immers geen kostwinner. Mijn oudste broer wel, want die was al heel vroeg getrouwd en kostwinner van een gezin. Zover was ik nog niet, ik had niet eens een vriendin.

Met een studie was echter uitstel mogelijk. Aan mijn studiejaren in Amsterdam kwam echter na vijf jaar een einde. En ik was nog maar nauwelijks neergestreken op mijn vertrouwde nest in Goes, toen ik een oproep kreeg voor de militaire keuring in Breda. Ik kon er helaas niet onderuit.

De dag van de keuring staat me nog bij. Met een stuk of dertig andere dienstplichtigen werd ik een lokaal binnengeleid, waar we aan allerlei intelligentie-tests werden onderworpen, om vervolgens naar een gymzaal te gaan die volgestouwd was met allerlei ‘martelwerktuigen’, die me deden denken aan de door mij zo verafschuwde gymlessen op de middelbare school.

In de middag volgde een gesprek met de psycholoog. Toen ik binnenkwam, moet hij zijn geschrokken, want ik dacht uit zijn mond het woord ‘Jezus’ te horen! Het kan pure verbeelding zijn geweest, of misschien leek ik in zijn ogen toch wel wat op Onze Lieve Heer. Ik herinner me nog dat hij vooral geïnteresseerd was in mijn seksuele geaardheid. Hoe stond het met mijn belangstelling voor meisjes?

Poster van de Vakbond voor dienstplichtigen

Die was kennelijk in orde, want een paar dagen later kreeg ik tot mijn grote teleurstelling te horen dat ik was goedgekeurd.

Wat kon ik nu nog doen om uit dienst te blijven? Tijdens mijn verblijf ik Amsterdam had ik van mijn medestudenten gehoord dat je je vrij eenvoudig kon laten afkeuren door te doen alsof je ‘gek’ was. Je had dan kans op een zogenaamde S5-verklaring: het bewijs dat je geestelijke stabiliteit onvoldoende was. En warempel, dat lukte me. Vraag me alleen niet hoe ik dat voor elkaar kreeg.

foto boven: Nederlandse dienstplichtige militairen. | foto Nationaal Archief 1974