THEMAKRANT WAT SCHAFT DE POT? (editie 26, OKTOBER 2025)

door Margreeth Ernens-Abrahamse

Halverwege de jaren vijftig kwam het koken met stoom in zwang. Na een demonstratie in Terneuzen van die ‘wonder-pannen’ was mijn moeder meteen om. En zo deed een set aluminium stapelpannen zijn intrede bij ons thuis.

Het principe was eenvoudig. Onderop stond een pan kokend water, daar bovenop kwam er eentje met een gaatjesbodem, waarin de geschilde aardappelen gingen. Daar weer bovenop kwam een dubbelwandige pan voor de groente. De binnenwand had aan de bovenkant een aantal gaatjes zodat de stoom de groente kon garen. Desgewenst kon daar bovenop nóg zo’n dubbelwandige pan worden gezet voor een tweede groente of soep.

Gaar

Het mooiste vond mijn moeder eraan dat je er niet bij hoefde te blijven. Het was simpelweg de stapel pannen op de gaspit zetten en na verloop van tijd was het eten gaar. Ze had het druk met onze winkel en met die pannen stak het niet op vijf minuten. Het ging natuurlijk ook wel eens fout als er heel lang niet naar werd omgekeken en de onderste pan met water droogkookte…

Ik weet niet beter dan dat er op die manier werd gekookt bij ons thuis. Het eten kon oranje (worteltjes), groen (boontjes of spruitjes of iets dergelijks), of rood (bietjes) zijn, het smaakte altijd precies hetzelfde.

Water

Op mijn vijftiende ging ik op schoolreis kamperen in Heimbach in de Duitse Eiffel. En bij kamperen hoort natuurlijk ook zelf koken. Ik moest voor de aardappelen zorgen in onze kookgroep. Eerst netjes schillen en pitten en ze vervolgens op een campingpitje zien te garen. Ik mikte de schone piepers in het pannetje en zette dat op het vuur. Onze klassenleraar Lokerse stond erbij en verschoot van kleur. Snel haalde hij de pan weer van het pitje af. ,,Hé Margreeth, je moet er water bij doen!’’ ,,Water? Waarom? Dat doet mijn moeder ook nooit…’’

De man moet hebben gedacht dat wij elke avond zwart geblakerde aardappelen aten. Pas na zijn uitleg begreep ik het waarom van water bij de piepers…

foto boven: een voorbeeld van stapelpannen. Wij hadden andere thuis, niet met een stoomtorentje in de bodem, maar met dubbelwandige pannen.